
Beschadiging van de oogzenuw: glaucoom
Glaucoom in de familie? Vroege herkenning is belangrijk. Glaucoom is een oogziekte waarbij de zenuwvezels van het oog geleidelijk aan beschadigen. Hierdoor ontstaat langzaamaan verlies van het gezichtsveld. Glaucoom veroorzaakt pas in een laat stadium klachten. Hierdoor wordt de diagnose vaak gesteld voordat men klachten ervaart. Vroege herkenning is belangrijk, omdat glaucoom kan leiden tot onherstelbare schade aan de oogzenuw en soms tot blindheid.
Het is een oogziekte die in veel gevallen gepaard gaat met een te hoge druk in het oog, maar dit hoeft niet!
Download de folderSoorten glaucoom
Er zijn verschillende soorten glaucoom. Deze zijn onderverdeeld in primair glaucoom en secundair glaucoom.
Primair glaucoom
Een soort glaucoom die een op zichzelf staande oogziekte is, waarvan de oorzaak onbekend is. Hieronder valt ook aangeboren glaucoom.
Secundair glaucoom
Deze vorm ontstaat als gevolg van andere (oog)ziekten, door het gebruik van bepaalde oogdruppels of na een oogtrauma. Deze vorm kan zich ook na langere tijd pas ontwikkelen.
Acuut glaucoom
Met acuut glaucoom wordt een plotseling ernstig verhoogde oogdruk bedoeld, die ontstaat doordat de afvoer van het vocht in het oog geblokkeerd wordt. Dit is een erg zeldzame vorm van glaucoom, met als gevolg misselijkheid, braken, een rood en pijnlijk oog en wazig zicht. Acuut glaucoom moet direct behandeld worden om schade aan de oogzenuw te voorkomen.

Klachten bij glaucoom
In het beginstadium veroorzaakt glaucoom geen klachten. Dit komt omdat de beginnende beperking van het gezichtsveld niet opvalt. Naarmate de ziekte voortschrijdt, worden de gezichtsvelddefecten groter. Er ontstaan dan in het gezichtsveld gebieden waarmee je slechter gaat zien. Bij toenemende uitval van het gezichtsveld zal je steeds vaker tegen voorwerpen aanlopen of voorwerpen niet aan zien komen. Overige symptomen van glaucoom zijn slechter wordend zicht in schemerlicht of in het donker. Alleen bij acuut glaucoom is er pijn of een drukgevoel.
Risicofactoren
Iedereen kan glaucoom krijgen. Maar, er zijn een aantal factoren die de kans op glaucoom vergroten. De belangrijkste daarvan zijn:
- Een verhoogde oogdruk
- De aanwezigheid van glaucoom in de familie
- De leeftijd: met het stijgen van de leeftijd neemt de kans op glaucoom toe
- Hoge bijziendheid (min sterkte)
- Het gebruik van bepaalde geneesmiddelen
- Een doorgemaakt oogongeval
- Hart- en vaatziekten
Onderzoek
Deskundige controle van de ogen kan glaucoom al in een vroeg stadium aan het licht brengen. Uitsluitend oogdrukcontrole is hiervoor niet toereikend. Het laten controleren op glaucoom is met name van belang vanaf 40 jaar, vooral wanneer glaucoom in de familie voorkomt. Het onderzoek naar glaucoom bestaat uit een meting van de oogdruk, het bekijken van het inwendige oog, een OCT-scan van de oogzenuw en soms een gezichtsveldonderzoek.
Oogdrukmeting
De oogdruk wordt bij verdenking van glaucoom bij elk bezoek gemeten. Het hebben van een hoge oogdruk verhoogd de kans op het krijgen van glaucoom. Bij ongeveer 10% van de personen met een hoge oogdruk ontstaat er daadwerkelijk glaucoom. In uitzonderlijke gevallen is het nodig de druk op verschillende tijdstippen te meten. Dit noemen we een dagcurve van de oogdruk. De meting wordt dan op drie momenten op de dag uitgevoerd. Glaucoom kan ook ontstaan bij een normale of lage oogdruk.
OCT-scan
Door de oogzenuw te bekijken kan de oogarts zien of er schade aan de oogzenuw is ontstaan door glaucoom. De OCT-scan geeft de dikte van de laag zenuwvezels weer. Ook legt de scan de oogzenuw op de foto vast om later te kunnen vergelijken. Hiermee kan het verlies van zenuwvezels worden aangetoond in een vroeg stadium, ruim voordat er gezichtsveld verlies ontstaat.
Gezichtsveldonderzoek
Gezichtsvelddefecten die optreden door glaucoom, zijn op te sporen via een gezichtsveldonderzoek. Het gezichtsveld aan de randen en in de ooghoeken is minder scherp dan het beeld in het midden. Hierdoor vallen ontbrekende delen in de hoeken van het gezichtsveld minder snel op. Toch is ook dit deel van het gezichtsveld erg belangrijk in het dagelijks leven. Dit onderzoek wordt gebruikt om de diagnose glaucoom te stellen. Ook kunnen we met dit onderzoek progressie van gezichtsvelduitval volgen.
Gonioscopie
Bij gonioscopie wordt de kamerhoek beoordeeld. Dit is nodig om het soort glaucoom vast te stellen. Nadat een druppel verdoving in het oog wordt gegeven, komt er een contactglas op het oog. De kamerhoek wordt vervolgens beoordeeld via een microscoop.
Behandeling
Bij de behandeling van glaucoom probeert de oogarts de oogdruk te verlagen. Meestal met oogdruppels, maar soms ook met tabletten. Er kan besloten worden een laserbehandeling uit te voeren. Met een laserstraal wordt de afvoer van het inwendige oogvocht verbeterd, waardoor de oogdruk vermindert. Deze ingreep gebeurt poliklinisch. Daarnaast kan de afvoer van het inwendige oogvocht door een operatie verbeterd worden. Hierdoor daalt de oogdruk voldoende om beschadiging van de oogzenuw te voorkomen of te stabiliseren. Reeds bestaande schade aan de oogzenuw en aan het gezichtsvermogen kan echter niet meer ongedaan worden gemaakt. Preventie is dus heel belangrijk.