Diabetische retinopathie
Suikerziekte (diabetes mellitus) kan beschadigingen veroorzaken binnen in het oog. Door die beschadigingen kunnen blijvende afwijkingen aan het netvlies ontstaan. Dit heet diabetische retinopathie (DRP). Het is een complicatie van suikerziekte waarbij er veranderingen optreden in de bloedvaten van het netvlies. De beschadigingen hebben niet altijd invloed op het zicht. Wanneer de schadelijke afwijkingen niet tijdig worden ontdekt kan dat resulteren in blindheid of slechtziendheid.
Soorten diabetische retinopathie
Diabetische maculopathie
De wand van de kleine bloedvaten verandert. Daardoor kan lekkage van vocht en bloed optreden. Wanneer dit gebeurt in de buurt van de gele vlek (macula) kan het zicht verminderen.
Non-proliferatieve DRP
De wand van de kleine bloedvaten verandert. In dit geval niet in de buurt van de gele vlek (macula). Hierdoor heeft het geen onmiddellijke invloed op het zicht.
Diabetische maculopathie en non-proliferatieve DRP kunnen gezamenlijk voorkomen.
Proliferatieve DRP
Bovengenoemde vormen van DRP kunnen omslaan in proliferatieve DRP. Onder invloed van groeifactoren kunnen nieuwe bloedvaten gaan groeien. De nieuwe bloedvaten zijn erg fragiel en kunnen eenvoudig bloedingen in het glasvocht veroorzaken of het netvlies ernstig beschadigen met als gevolg slechter zicht.
Klachten bij DRP
Welke klachten iemand heeft, hangt af van de ernst van de schade en ook welk deel van het netvlies is aangetast. Vaak ontstaan klachten pas in een laat stadium, als het netvlies al flink is beschadigd. Diabetes kan ook oogklachten veroorzaken die niets met retinopathie te maken hebben. Een voorbeeld hiervan is een wisselende gezichtsscherpte. Dit komt niet door beschadigingen van het netvlies, maar door schommelingen in het suikergehalte in de ooglens. Wanneer de suikerspiegel weer normaal is, wordt het zicht scherper.
De meest voorkomende klachten bij DRP zijn:
- Slecht of wazig zicht
- Vervormd beeld
- Vlekken zien
- Slierten zien
- Fletse kleuren zien
- Dubbelzien
- Slecht zicht in het donker
- Pijnlijke ogen
Onderzoek naar DRP
Hoe langer iemand suikerziekte heeft, hoe groter de kans op DRP. Het is verstandig de ogen te laten controleren zodra er suikerziekte is vastgesteld. In de meeste gevallen is jaarlijkse oogcontrole van belang. Er kunnen namelijk afwijkingen optreden die geen klachten geven, maar wel behandeld moeten worden om verdere beschadiging te voorkomen of af te remmen.
Tijdens het onderzoek van de oogarts worden de ogen gedruppeld voor een wijde pupil. Hierdoor kan het netvlies goed worden bekeken. Als er afwijkingen worden gevonden, kan het noodzakelijk zijn om foto’s van het netvlies te maken. Dit wordt met contrastvloeistof (fluoresceïne) en een speciale camera gedaan. Met dit onderzoek kan de oogarts de mate en de ernst van de afwijking in kaart brengen.
Behandeling van DRP
DRP hoeft niet altijd direct behandeld te worden. Vaak wordt eerst bijgehouden hoe de klachten zich ontwikkelen. Vandaar dat jaarlijkse controle wordt geadviseerd.
Het doel van de behandeling is de retinopathie af te remmen en zo slechtziendheid te voorkomen of beperken. Er bestaan verschillende behandelmethodes. Voor welke behandeling gekozen wordt, hangt af van de aan de aard en omvang van de schade aan het netvlies. De drie belangrijkste behandelingen van DRP op een rij:
Laserbehandeling
Met een laserbehandeling is het mogelijk lichtstralen op het netvlies te richten. Dit brengt een reactie op gang die de groei van (zwakke) bloedvaten vermindert en/of de lekkage afremt. Een laserbehandeling kan retinopathie niet genezen. Het kan alleen de achteruitgang van het zicht afremmen. De achteruitgang van de kwaliteit van het netvlies gaat wel door. Daarom kan het nodig zijn de laserbehandeling (meerdere malen) te herhalen.
Vitrectomie
Achter de ooglens bevindt zich een ruimte die is gevuld met glasvocht. Dit is een heldere, geleiachtige substantie. Als hierin een bloeding ontstaat die niet opheldert, kan een vitrectomie uitkomst bieden. Vitrectomie betekent letterlijk het weghalen van glasvocht. Het glasvocht met het bloed erin wordt in dit geval verwijderd en vervangen door een andere vloeistof of gas. Tijdens de operatie kan het netvlies eventueel aanvullend met laserstralen of met koude (cryotherapie) worden behandeld. Lees hier meer over vitrectomie.
Injecties met medicatie
Als er sprake is van lekkage van vocht en vet bij diabetische maculopathie kunnen injecties in het oog een uitkomst bieden. Door de lekkage ontstaat macula oedeem, waardoor het zicht snel verslechtert. Een laserbehandeling is in dit geval vaak niet mogelijk. De vochtophoping is te groot om de laser goed zijn werk te laten doen. De medicijnen die worden geïnjecteerd, remmen de lekkage van vocht en vet in de macula. Hierdoor is een laserbehandeling soms alsnog mogelijk. De medicijnen genezen DRP niet, maar zorgen ervoor dat de achteruitgang van het netvlies wordt afgeremd. Lees hier meer over de injecties.