Netvliesloslating (ablatio retinae)
Een netvliesloslating komt jaarlijks voor bij 1 op de 10.000 mensen. Dit kan bij iedereen en op elke leeftijd optreden. Oudere mensen en mensen met een hoge min sterkte (myopie) hebben een verhoogd risico op een netvliesloslating. Wanneer een netvliesloslating in de familie voorkomt is het risico ook hoger.
Een spontane netvliesloslating kan ontstaan door een ongeval, zoals een klap of een bal op het oog. Zonder behandeling leidt netvliesloslating tot slechtziendheid of blindheid.
Glasvocht en het netvlies
De voorkant van het oog wordt gevormd door het hoornvlies. Hierdoor valt het licht naar binnen. Vervolgens gaat het licht door de pupil, door de lens en door de glasvochtruimte. Uiteindelijk komt het licht terecht op het netvlies. Dit licht wordt vervolgens omgezet in een beeld.
De glasvochtruimte is gevuld met glasvocht. Dit is een heldere gelei. Vanaf ongeveer het 50ste levensjaar vervloeid het glasvocht en wordt de verbinding met het netvlies zwakker. Het glasvocht kan dan gedeeltelijk of helemaal loskomen van het netvlies. Dit heet een glasvochtloslating. Dit kan in principe geen kwaad, tenzij hierdoor een scheurtje in het netvlies ontstaat.
Als er veranderingen in het glasvocht plaatsvinden, kan men verschillende klachten ervaren. Hierdoor kunnen zwevende deeltjes (floaters) of lichtflitsjes worden waargenomen. Dit is een normaal fenomeen en is niet schadelijk.
Wanneer het glasvocht echter zodanig krimpt dat het niet soepel loskomt van het netvlies, kan dit netvliesscheurtjes veroorzaken. De meeste netvliesloslatingen worden veroorzaakt door de aanwezigheid van één of meerdere gaatjes of scheurtjes in het netvlies. Hierdoor kan er glasvocht achter het netvlies komen, waardoor het netvlies loslaat. Het komt ook voor dat een netvliesloslating begint met een plotseling verlies van het zicht door een bloeding in het glasvocht. Dit komt doordat er behalve een gaatje of scheurtje in het netvlies ook een bloedvaatje kapot wordt getrokken.
Een netvliesloslating (ablatio retinae)
Wanneer het netvlies losraakt van zijn onderlaag spreken we van een netvliesloslating. In een normale situatie ligt het netvlies netjes tegen de achterkant van het oog aan. Symptomen van een netvliesloslating zijn:
- Plotselinge lichtflitsen en donkere vlekken
- Gedeeltelijke uitval van het zicht, soms waargenomen als een gordijn
- Acuut totaal verlies van het zicht, door een glasvochtbloeding
Aan de buitenkant van het oog is niet te zien of er sprake is van een netvliesloslating. Ook geeft het geen pijnverschijnselen. Bij de hierboven genoemde verschijnselen is het raadzaam de huisarts of oogarts te raadplegen. De oogarts zal met behulp van druppels de pupil verwijden om zo het netvlies en glasvocht goed te kunnen bekijken. Als er glasvochtbloeding aanwezig is, zal de oogarts via echoapparatuur vaststellen of er een netvliesscheurtje is of dat het netvlies van zijn plaats is of niet.
Normale situatie
Nevliesloslating
Behandeling
Afhankelijk van de situatie zijn er verschillende behandelmethodes. In ruim 95% van de gevallen lukt het om het netvlies na één of meerdere operaties weer vast te krijgen. Het uiteindelijke gezichtsvermogen is afhankelijk van de plek waar het netvlies is losgelaten. Wanneer het niet lukt het netvlies op zijn plaats te krijgen, wordt het oog geleidelijk blind.
Laserbehandeling
Als er sprake is van een gaatje of scheurtje in het netvlies kan de laser worden gebruikt om rondom de gaatjes littekens te maken. Deze littekens hechten het netvlies vast aan de onderliggende lagen. De gaatjes kunnen dan niet groter worden. Ook wordt voorkomen dat er vocht achter het netvlies komt. De behandeling gebeurt poliklinisch en duurt ongeveer 10 minuten.
Als er vocht achter het netvlies is gekomen, is een operatie noodzakelijk. Er zijn twee behandelmogelijkheden. Een operatie aan de buitenkant van het oog: cerclage plombe chirurgie of een inwendige operatie: vitrectomie.
Operatie (cerclage plombe chirurgie)
Bij deze techniek wordt een bandje rond het oog aangebracht. Het netvliesgaatje wordt dichtgedrukt met een stukje siliconenmateriaal. Daarna wordt het met koudeapplicatie (cryocoagulatie) of met laser behandeld om een goede verkleving van het netvlies met de onderlaag tot stand te brengen.
Na deze operatie wordt soms gas in het oog achtergelaten. Hiermee wordt het netvlies op zijn plaats gehouden. Dit gas lost geleidelijk op. In die tijd mogen er geen grote drukschommelingen zijn, omdat het gas kan uitzetten. Ga dus niet vliegen of duiken.
Vitrectomie
Het kan nodig zijn om het glasvocht weg te halen. Het glasvocht zit dan zodanig vast aan het netvlies dat het eraan trekt. Hierdoor kan het netvlies loslaten. Een operatie waarbij het glasvocht wordt weggehaald, noemen we een vitrectomie. Het doel is om geen trekkracht meer op het netvlies te krijgen, zodat er geen vocht meer onder kan komen. Ook hier worden de defecten met behulp van een laser vastgezet. Met behulp van gas, siliconenolie of andere middelen wordt het netvlies stevig op zijn plaats gedrukt. Hierbij geldt ook als het gasmengsel nog in het oog zit wordt vliegen en duiken afgeraden.